Najczęstsze szkody w uprawie borówki

Uprawa borówki w Polsce rozwija się w ostatnich latach bardzo dynamicznie. Obecnie jej powierzchnia uprawna wynosi blisko 8.500 ha. Rosnący popyt na ten „super owoc” i relatywnie dobre warunki przechowywania czynią ją interesującym – również dla rynku produktów świeżych. Uprawa borówki jest jednak wymagająca a ryzyka pogodowe mają dla niej szczególne znaczenie.

Szkody gradowe w uprawie borówki

Podczas gdy występujące w ostatnich latach szkody przymrozkowe wyczuliły wszystkich na to ryzyko, to szkody gradowe w dalszym ciągu są niedoceniane. Natomiast tym ryzykiem uprawy zagrożone są przez dłuższy czas – od kwitnienia do zbiorów. Często dochodzi do poważnych szkód, które niszczą całe zbiory. Zagrożeniem są nie tylko duże fronty pogodowe – producenci owoców mogą też odczuwać poważne skutki lekkiego regionalnego gradu z uwagi na wysokie wymogi jakościowe. Wystarczy samo uderzenie i owoc nadaje się co najwyżej na przetwory. Odsortowanie uszkodzonych owoców jest kosztowne, zbiory są mniejsze, koszty rosną.

Grad jest szczególnie niebezpieczny dla dojrzałych owoców. Dojrzałe owoce pękają w słońcu i zaczynają gnić. Czasami powstają zapadające się obtłuczenia w tkance miękkiej. Szkodę tę trudno rozpoznać jednak mocno ogranicza ona przydatność owoców do spożycia.

Wskutek uszkodzeń, zielone niedojrzałe owoce reagują z kolei drewnieniem skórki. Z uwagi na wady optyczne nie jest możliwe wprowadzenie ich na rynek.

W przypadku gdy grad jest bardzo intensywny, może dochodzić do szkód całkowitych w postaci ścięć owoców lub ich zawiązków . Uszkodzenia sprzyjają też infekcjom bakteryjnym lub grzybiczym, wywoływanym np. przez bakterie Pseudomonas.

Szczególnym przypadkiem szkody jest grad uderzający w kwiaty. Z reguły odpadają całe kwiaty lub kwiatostany, których brak odzwierciedlony jest w niższym plonie. Zdarza się jednak, że odrywają się lub uszkodzone zostają tylko płatki kwiatów, a zalążnia na zewnątrz wygląda na nienaruszoną. Szkoda wydaje się być więc w pierwszej chwili niewielka. Dalszy rozwój owoców zależy od tego, czy doszło już do zapylenia. Pszczoły i trzmiele nie rozpoznają bowiem kwiatów pozbawionych płatków, a co za tym idzie nie dojdzie do zapylenia. Bez zapylenia nie rozwinie się żaden owoc. Zawiązki pozostaną małe i przedwcześnie opadną. Czasami z pozoru mała szkoda prowadzi do poważnej utraty plonu.

Szkody całkowite spowodowane gradem. Większość owoców została ścięta, pozostałe są mocno uszkodzone. Zniszczenia można obserwować również na liściach i gałązkach.

Uprawa borówki a inne ryzyka pogodowe

W porównaniu do gradu inne ryzyka pogodowe odgrywają mniejszą rolę. Huragan i deszcz nawalny powodują szkody krótko przed zbiorami. Dojrzałe owoce wiatr może strącić z krzewów. Zdarza się, że owoce pękają również po silnym deszczu nawalnym. I tu zdarzają się znaczne straty plonu, ale z reguły szkody te nie osiągają rozmiarów, które przynoszą szkody gradowe.

Szkody spowodowane huraganem na plantacji gotowej do zbioru.

Ubezpieczenie łagodzi skutki szkód pogodowych i w przypadku zaistnienia szkody sprawia, że płynność finansowa gospodarstwa zostaje utrzymana. Jest ważnym elementem zarządzania ryzykiem, gdy nie ma możliwości jego aktywnego zabezpieczenia (np. poprzez siatki chroniące przed gradem).”

Autorka:
Dr Christine Moje, Vereinigte Hagel